فرود گوشه ها

فرودها نغماتی هستندکه برای پایان گوشه هاوجملات آهنگ اجرامی شوند.

بنابراین درانتهای برخی ازدستگاه ها وآوازها،گوشه هایی وجود دارند که بیانگرپایان دستگاه اند وفرودنام دارند.

درآخرهرگوشه نیزفرودی کوتاه وجود دارد که درواقع خاتمه آن گوشه رانشان می دهد.بشنوید:فرودی دربیات ترک  ویا فرودی درشور  ویا فرود دیگری در شور ویا فرودی درماهور

البته بسیاری ازگوشه هاهم هستند که فرودندارند،ومستقیماً به گوشه ای دیگروصل می شوند.

به عنوان نمونه درآوازبیات ترک:فرود بسته نگارو ربط به حاجی حسنی به وسیله یک ریز

فرودها درموسیقی ردیف نسبتاً(البته آگاهانه)شبیه هم اجرامی شوند تازیبائی موسیقی رابهتربه گوش برسانند.مثلاً درماهور این فرود معمولاً مدام درانتهای هرگوشه شنیده می شود

"فرود،دراصل موظّف است فضای تنال دستگاه رادرتوالی گوشه ها به تدریج گسترش داده وبه فضای تنال اصلی دستگاه رجعت دهد.

باتوجّه به اینکه هرگوشه نسبت به گوشه قبلی خود،درفضای تنال متفاوتی تحرّک دارد.ازاین رو فرود، دستگاه مورداجرا را مدام درخاطرشنونده محفوظ نگاه می دارد.

گوشه هاعلی رغم استقلال انفرادی،هریک ازآنها با استفاده ازفرود،به طوردرونی به هم ربط پیدامی کنند.

برخی دیگرازگوشه هابه فرود دستگاه دیگری غیرازدستگاه مورداجرا،رجعت می کنند."(مبانی اتنوموزیکولوژی) به عنوان مثال:دردستگاه ماهور:

  پایان زیرافکند و ربط به نیریز یا دردستگاه سه گاه:فرودتخت تاقدیس به نغمه شاهد شور

ویادرآوازبیات ترک:فرودگوشه:مهدی ضرّابی به نت شاهد شور

گوشه ممکن است با فرود هم شروع شود.فرودهرانگاره ملودی یاهرگوشه دارای روندوشیوه خاصّی است.گرچه آهنگ درجهت فروداست،امّاانتهای نغمات پیوسته می کوشد اشاره ای به جهت بالا داشته باشد. اجرای فرود ،درپایان هردستگاه یاآواز،ازسرعت وپیوستگی وفشردگی بیشتری نسبت به درآمدها ویا گوشه های قبلی اجراشده است.مانند:نوشتن شعرفارسی درهنرخوشنویسی.

درمرکب نوازی دانش فرودجملات وگوشه ها نقش اساسی ومهمی ایفا می کند.ودرحقیقت رفتن واشاره کردن به دستگاه دیگری غیرازدستگاه اصلی وانتخاب شده درحال نواختن کارچندان دشواری نیست.بلکه فرود آن به نغمه ،جمله،دستگاه یاآوازاصلی  بسیارحساس است.

منبع : کتاب هفت دستگاه موسیقی ایران تألیف:استادمجید کیانی