آموزش موسیقی یا لیسانس قلابی                     منبع:وبلاگ موسیقی ما

موضوع: آموزش موسیقی ایرانی در دانشگاه:

زمان: یکشنبه 21 آبان (12 نوامبر) ساعت 14:30

مکان: تالار آوینی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران

سخنرانان: مجید کیانی، دکتر محسن حجاریان، داریوش طلایی و محمدرضا درویشی

شنوندگان: حدود 200 نفر دانشجو

شنونده های سرشناس: دکتر خسرو مولانا و علی اکبر شکارچی

کیفیت اجرای برنامه: هریک از سخنرانان به ترتیب مباحثی را طرح کردند و پس از 15 دقیقه تنفس، نشست پرسش و پاسخ شکل گرفت. در اینجا گزیده هایی از سخنان مطروحه را می توانید بخوانید.

دکتر محسن حجاریان، موسیقی شناس (اتنوموزیکولوگ):

موسیقی از دیرباز دو کارکرد عمده داشته است. یکی به عنوان کالای مصرفی که مستقیماً به عنوان یک کالا و یا در خدمت عرضه کالاهای دیگر، مورد استفاده قرار می گیرد. وجه دیگر موسیقی، کارکرد هنری آن می باشد که بازتاب دهنده تفکر بشری است. این دو گرایش همیشه بوده اند. اما در دوره حاضر به نظر می رسد وجه تجارتی موسیقی می خواهد وجه هنری و فرهنگی آن را ببلعد. می خواهد همه موسیقی ها را به کالا تبدیل کند. یک نمونه اش همین کارهای تلفیقی است که برخی شرکت ها و موسسات جهانی به آن دامن می زنند. موسیقی هایی که برای فروش تولید می کنند، نه هندی اند نه ترکی نه عربی و نه غربی. نمونه دیگر کالایی کردن موضوعات فرهنگی، بحثها و رویکردهای مولانا شناسی است. صوفی های چرخان را الان در ترکیه به مثابه یک کالا می فروشند. مولانا یک بهانه شده است . آنچه مهم می نماید، رقص سماع و هتل و هواپیما و توریست و این جور چیزهاست.

اما در مورد آموزش موسیقی ایرانی و به ویژه آنچه در دپارتمان موسیقی دانشگاه تهران می گذرد، متأسفانه باید بگویم که دانشجویان عزیز، شما دارید عمرتان را تلف می کنید. چیزهایی را به خورد شما می دهند که به دردتان نمی خورد و چیزهایی از شما دریغ شده است که به عنوان یک موسیقیدان نیازمند آن هستید. الان موسیقی ایرانی در این مجموعه جایگاه سستی دارد و موسیقی اقوام ایرانی هم که اصلاً جایگاهی ندارد. ما فراموش کرده ایم که موسیقی اقوام ایرانی با موسیقی دستگاهی رابطه ای اندام ‌واره ای دارند.  یکی از وظایف دپارتمان موسیقی دانشگاه تهران جلوگیری از نابودی این گونه از موسیقی است.

الان در اینجا ملاحظه می کنیم به جای مباحث کلیدی و مورد نیاز دانشجویان ایرانی، درس هایی از موسیقی عربی و هندی و ترکی ارائه می شود. البته این ایرادی ندارد ولی من به جرأت می گویم در ایران حتی یک نفر که در خصوص موسیقی ترکی، عربی و هندی تخصص داشته باشد، وجود ندارد. پس چگونه این درس ها را در چارچوب گنجانده اند؟ دانشجویان عزیز! شما به واسطه آنکه در این سیستم آموزشی غلط گیر افتاده اید، هیچ چیز درستی از موسیقی نمی دانید. نمی خواهم بی سوادی تان را به رخ بکشم. شما تقصیری ندارید. این وضع موجود، شما را به اینجا رسانده است و شما هم چاره ای ندارید که این روند را تحمل کنید. من هم توصیه می کنم ادامه دهید و این مدرک لیسانس قلابی را بگیرید. شما به این مدرک احتیاج دارید، خانواده شما هم همینطور. این برگه قلابی را بگیرید و بعد یک ترونودی یا غمنامه برای موسیقی ایرانی بسازید. اگر هم عشق و علاقه ای به موسیقی دارید در خارج از دانشگاه به دنبالش باشید. مشکل شما در این دپارتمان یک مشکل بنیادی است. وقتی عنان امور به دست یک آدم بی سواد بیفتد،‌ نتیجه همین است که می بینید. اما اگر کسی به دنبال اصلاح باشد من فقط یک جواب دارم و آن اینکه آقایان بی سواد درس ندهند. وقتی بلد نیستید چرا اصرار دارید به دیگران یاد بدهید. بگذارید کسی که بلد است به میدان بیاید.

مجید کیانی نوازنده سنتور و مولف کتاب هفت دستگاه موسیقی ایران:

سنگ بنای آموزش موسیقی در دانشکده هنرهای زیبا از زمان ورود استاد برومند به این مکان درست بود. نتیجه‌اش را هم همه دیدند ولی من فکر می کنم در ادامه آن جریان، ما نتوانستیم کیفیت آغازین را تا به امروز نگه داریم. الان وضعیت آموزش موسیقی در دانشگاه های ما بسیار آشفته است. وقتی صحبت از موسیقی علمی می شود،‌ کسی به موسیقی ایرانی نمی اندیشد. در حالی که شیوه آموزش اساتید قدیم کاملاً علمی است. منتهی شفاهی است. موسیقی ما یک ساختار هندسی و ریاضی دارد و ریاضی هم که خوب می دانید یکی از شاخه های مهم علم است.

الان من معتقدم با همین وضعیت آشفته آموزش موسیقی ایرانی، دانشجویان کار زیادی نمی توانند بکنند. من هم توصیه می کنم درستان را بخوانید و مدرکتان را بگیرید. منتهی دنبال موسیقی هم باشید. اینجا مطلب مهمی یاد نمی گیرید. از دانشگاه مدرک بگیرید و از بیرون، معرفت موسیقایی.

داریوش طلایی نوازنده تار و نویسنده کتاب نگرشی نو بر موسیقی ایرانی:

یکی از مشکلات زیانبار آموزش موسیقی در ایران،‌ زایل کردن آموزشهای قبلی هنرآموز است. کسی یک دوره ای را در جایی می گذراند و در جای دیگر به او می گویند هر آنچه را آموخته باید به دور بریزد. این نگرش ضربه زیادی به آموزش هنرآموز می زند.

یکی دیگر از مشکلات بنیادی ما در آموزش موسیقی، ‌نداشتن پاسخ مناسب برای چرایی آن است. اینکه اصولاً ما از آموزش موسیقی چه هدفی را دنبال می‌کنیم؟ تکلیف یک نوازنده ویولن در سیستم غربی کاملاً روشن است ولی ما از آموزش موسیقی ایرانی چه می خواهیم؟ آیا می خواهیم نوازنده تربیت کنیم؟ چه نوازنده ای؟ برای نوازندگی در کجا؟ گروه نوازی یا تکنوازی؟ اگر گروه نوازی است با کدام قطعه و رپرتوار؟ آیا می خواهیم آهنگساز تربیت کنیم؟ آهنگساز کدام موسیقی؟ ایرانی یا غربی؟ و پرسشهایی از این دست.

در قدیم آموزش موسیقی ایرانی خیلی روشنتر از الان بود. ما حتی آدم هایی داشتیم  که چندین ویژگی را به طور همزمان داشتند. نظریه پرداز،‌آهنگساز،‌نوازنده و خواننده بودند. در آموزش موسیقی یک رویه ای را دنبال می کردند و معلوم بود  که چه هدفی را دنبال می کنند. ما باید گذشتگان را آنطور که بوده اند خوب بشناسیم. گاهی اوقات در توصیف اساتید قدیم اغراق می کنیم. بیایید صادقانه بگوییم که آنها که بودند و چه می کردند. در حال حاضر هم درس های موسیقی ایرانی و   دروس خارج از موسیقی ایرانی، به نظر من هیچ مباینتی با هم ندارند. خوب است که یک موزیسین ایرانی  هارمونی و کنترپوان را فرابگیرد و موزیسین کلاسیک نیز ردیف بداند. نباید بین این دو مقوله دیوار کشید.

محمدرضا درویشی آهنگساز و نویسنده کتاب دائره‌المعارف موسیقی ایران:

خیلی از چیزهایی که در سیستم آموزشی جدید به دانشجو ارائه می‌شوند،‌صرفاً یک تکنیک هستند. تکنیک هم ابزاری  بیش نیست. می تواند در خدمت موسبقی ایرانی باشد یا یک موسیقی دیگر. می تواند در خدمت معنویت قرار گیرد یا  چیزی غیر از آن. بنابراین اصل وجود اینها را نمی توان منکر شد. نوع برخورد با آنها و نحوه استفاده از مقولات جدید، برای ما تعیین کننده خواهد بود.

موضوع دیگر آنکه  در دانشگاه های ما امکان آموزش دقیق برخی مقولات واقعاً وجود ندارد. برای مثال موسیقی نواحی ایران را نمی توان آن طور که هست،  در دانشگاه آموزش داد. برای آموزش واقعی هر یک از موسیقی های مناطق ایران باید در آن فرهنگها زندگی کرد و در واقع جزئی از آنها شد. اما در دانشگاه می توان از ساز و سخن اساتید موسیقی نواحی ایران بهره برد و همینطور بحث های نظری را پیش کشید.

آدرس منبع این نوشته: 

منبع:وبلاگ موسیقی ما  hooshang-samani.blogfa.com

بروزرسانی:یکشنبه/??/بهمن/????